بهترین کتاب برای شروع فلسفه؛ ۱۵ اثر خواندنی برای ورود به دنیای فلاسفه

انسان از زمان‌های قدیم تا به امروز همیشه به‌دنبال «معنا» بوده است. بسیاری از زنان و مردان بزرگ جهان همواره تلاش کرده‌اند به پرسش‌هایی نظیر «چرا وجود داریم؟»، «چگونه باید جوامع خود را سازمان‌دهی کنیم؟» و «مقصود از رنج‌بردن چیست؟» پاسخ دهند. این پرسش‌ها موضوعات اصلی فلسفه‌اند و یافتن پاسخ آنها حتی برای ما که امروز میراث‌دار آن مردان و زنان بزرگیم، اهمیت زیادی دارد. فلسفه به ما می‌آموزد که بایروی زندگی کنیم، بایروی پیشرفت کنیم و چگونه رهبر خوب و انسان خوبی باشیم. ازآنجاکه فلسفه دانشی است با قدمت هزاران‌ساله، ممکن است دانستن اینکه مطالعه فلسفه را از کجا شروع کنیم دشوار باشد. به همین دلیل تصمیم گرفتیم در این مقاله بهترین کتاب برای شروع فلسفه را به شما معرفی کنیم. این کتاب‌ها به‌دور از پیچیدگی و با لحنی جذاب نوشته شده‌اند تا راه را برای مطالعات پیشرفته‌تر در این رشته برایتان هموار کنند. با ما همراه باشید.

۱. پرسیدن مهم‌تر از پاسخ‌دادن است

نام انگلیسی: Wisdom Without Answering
نویسنده: دنیل کلاک، ریموند مارتین
مترجم (پیشنهاد کاربران): حمیده بحرینی
انتشارات (پیشنهاد کاربران): هرمس
تعداد صفحه: ۱۹۸

بهترین کتاب برای شروع فلسفه کتابی است که پیچیدگی‌های این حوزه را برای نوآموزان ساده کند. کتاب فوق مستقیم و با لحنی شخصی با خوانندگان صحبت می‌کند و نه‌تنها در آنها هیجانی درباره فلسفه ایجاد می‌کند، بلکه آنها را به کشف چگونگی تأثیر فلسفه بر افراد وامی‌دارد. ۱۴ فصل پرهیجان خوانندگان را به اعماق دنیای تفکر فلسفی می‌برند و آنها را به تعمق درباره پرسش‌های بزرگ زندگی دعوت می‌کنند. این کتاب با طرح پرسش‌های بدون پاسخ، تمرینی است برای ذهن افراد تا به جست‌وجوی پاسخ بروند.

این کتاب یکی از بهترین کتاب ها برای شروع فلسفه است و مطالب گلچین‌شده‌ آن که ترکیبی از منابع و تفاسیر آنها و مقالات فلاسفه بزرگ است، به آموزش رویکردهای آنها اختصاص دارد.

۲. فلسفه برای نوآموزان

نام انگلیسی: Philosophy for Teens: Questioning Life’s Big Ideas
نویسنده: شارون ام. کای و پل تامسون
مترجم (پیشنهاد کاربران): حوری هوشیدری فراهانی
انتشارات (پیشنهاد کاربران): آفرینگان
تعداد صفحه: ۱۷۶

این کتاب بدون زبان پیچیده و دشواری که در اکثر کتاب‌های فلسفی به کار می‌رود، با لحنی روان و ساده با مخاطب ارتباط برقرار می‌کند. هدف آن بیشتر قشر نوجوان است. اگر دوست دارید فلسفه بخوانید اما نمی‌دانید از کجا شروع کنید، این کتاب برای شماست.

عشق چیست؟ آیا دروغ همیشه اشتباه است؟ آیا زیبایی امری واقعی است یا سلیقه‌ای؟ تبعیض چیست؟ پاسخ به این سؤالات و بسیاری پرسش‌های دیگر در این کتاب بررسی شده است؛ نگاهی عمیق به فلسفه برای نوآموزانی که دوست دارند بدانند پشت مسائل روزمره چه چیزهایی نهفته است. نویسندگان در این کتاب برخی از موضوعات مهم زندگی از جمله دروغ‌گفتن، تقلب، عشق، زیبایی، نقش حاکمیت، نفرت و پیش‌داوری را بررسی کرده‌اند. در هر موضوعی هر دو طرف بحث را پوشش داده‌اند و اطلاعاتی از برخی از مشهورترین فیلسوفان جهان را در سبک مکالمه گنجانده‌اند. بنابراین به آن علاقه‌مند خواهید شد. در هر فصل آزمایشی فکری، تمرین‌ها و فعالیت‌هایی برای کمک به نوآموزان برای تصمیم‌گیری منطقی و آگاهانه درباره برخی از بزرگ‌ترین مسائل زندگی آورده شده‌اند.

۳. کافه‌ای به نام چرا

نام انگلیسی: The Why Café
نویسنده: جان پی. استرلکی
مترجم (پیشنهاد کاربران): امیرحسن مکی
انتشارات (پیشنهاد کاربران): لیوسا
تعداد صفحه: ۱۱۲

«کافه‌ای به نام چرا» یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های الهام‌بخشی است که جان پی. استرلکی نوشته است. این کتاب به ۳۵ زبان زنده دنیا ترجمه شده است و بیش از ۱میلیون نفر در سراسر جهان آن را خوانده‌اند. جان، مردی که عجله دارد، در کافه‌ای در مکانی بسیار دوردرست در وسط ناکجاآباد نشسته است. جان قصد دارد فقط قبل از حرکت سوخت‌گیری کند و سفرش را ادامه دهد، اما سرنوشت کاملا متفاوتی پیدا می‌کند. منوی کافه علاوه بر غذایی که ویژه روز است، ۳ پرسش را فهرست کرده است و هرکسی که در آن غذاخوری هست تشویق می‌شود به آنها توجه کند.

• چرا اینجایی؟
• آیا از مرگ می‌ترسی؟
• آیا راضی هستی؟

جان با این غذای فکری و راهنمایی ۳ نفری که در کافه با آنها ملاقات می‌کند، سفری را به قصد خودشناسی آغاز می‌کند. در طول مسیر، او راهی جدید برای نگاه به زندگی، خودش و اینکه چقدر می‌توان از یک لاک‌پشت سبز دریایی یاد گرفت کشف می‌کند.

«فردی که چرای زندگی‌اش را یافت، با هر چگونه‌ای می‌سازد.» این جمله نیچه مبنای کتاب «کافه‌ای به نام چرا» بوده است. فردی که هدف خود در زندگی را بیابد و بداند که برای رسیدن به آن هدف به دنیا آمده است، متوجه منحصربه‌فردبودنش در این دنیا می‌شود و به‌تدریج سایر مسائل برای او رنگ می‌بازند. در جای‌جای این کتاب از اهمیت یافتن هدف زندگی و تلاش برای رسیدن به آن سخن گفته شده است.

۴. صبحانه با سقراط

نام انگلیسی: Breakfast with Socrates
نویسنده: رابرت رولاند اسمیت
مترجم (پیشنهاد کاربران): ابوالفضل حقیری قزوینی
انتشارات (پیشنهاد کاربران): نشر علم
تعداد صفحه: ۲۱۷

آیا دوست داشتید می‌توانستید با هگل شیرینی بخورید یا با فرانسیس بیکن تخم‌مرغ میل کنید؟ یا مثلا یک روز را با سقراط، هرودوت یا کانت بگذرانید تا بدانید مغز آنها درباره پیش‌پاافتاده‌ترین مسائل زندگی بایروی فکر می‌کند؟ رابرت رولاند اسمیت در این کتاب به شما کمک می‌کند یک روز معمولی را با فلسفه بگذرانید. با دکارت از خواب بیدار شوید، با افلاطون و نیچه سر کار بروید، با کانت در ورزشگاه وقت بگذرانید و با اووید یا سیمون دوبوار رابطه جنسی داشته باشید.

در طول این روز، اسمیت ایده‌های پیچیده و انتزاع را با تجربه عینی مطرح می‌کند و به شما مقدمه‌ای غیررسمی برای کاربرد فلسفه در زندگی روزمره ارائه می‌دهد. این کتاب علاوه بر پوشش‌دادن بحث‌های اساسی فلسفه، جذابیتی مقاومت‌ناپذیر را به پرسش‌های بزرگی می‌دهد که مطرح می‌کند و ایده‌های زیادی درباره شیوه زندگی به ما می‌دهد؛ بعد از خواندن این کتاب، دیگر وعده‌های غذایی ما مانند قبل نخواهند بود.

۵. گشتی با افلاطون؛ معنای نقاط عطف زندگی

نام انگلیسی: Driving with Plato : the meaning of life’s milestones
نویسنده: رابرت رولاند اسمیت
مترجم (پیشنهاد کاربران): هدی زمانی سرزنده
انتشارات (پیشنهاد کاربران): ققنوس
تعداد صفحه: ۲۶۴

این هم کتاب دیگری است که با آن می‌توانید مطالعه فلسفه را آغاز کنید. اسمیت در این کتاب به شما یاد می‌دهد بایروی با افلاطون رانندگی کنید و مفهوم روز در زندگی را به زندگی به‌عنوان یک کل تعمیم دهید.

می‌توانید با تولد شروع کنید. برخی مانند سارتر آن را آغاز بدی می‌دانند، زیرا ما که خودمان نخواسته‌ایم به این دنیا بیاییم و به‌هرحال فایده‌ای هم ندارد، زیرا زندگی بی‌معنی است. برای برخی دیگر مانند مارتین هایدگر هم اگر به دنیا نمی‌آمدید، هیچ حسی از وجود خود نداشتید و این غم‌انگیز است. بحران میا‌ن‌سالی بایروی؟

وقتی دانته کمدی الهی را نوشت، عمدا داستان تحول معنوی خود را در نیمه راه زندگی‌اش قرار داد. نیچه هم در زندگی‌نامه خود از تحول بعد از چهل‌وپنجمین سال زندگی‌اش صحبت می‌کند. اسمیت با تکیه بر فیلسوفان بزرگ، ادبیات، هنر، سیاست و روان‌شناسی طیف گسترده‌ای از ایده‌ها را برای خوانندگان ایجاد می‌کند آن‌ هم با لحنی گرم و طنزآمیز که خواننده می‌اندیشد و هم‌زمان از پوچی زندگی و شوق ناب کشف آن لذت می‌برد. با این کتاب می‌توانیم عمیق‌تر درباره رویدادهای مهم زندگی‌مان فکر کنیم.

۶. بفرمایید فلسفه

نام انگلیسی: philosophy bites
نویسندگان: دیوید ادموندز و نایجل واربرتون
مترجم (پیشنهاد کاربران): میثم محمدامینی
انتشارات (پیشنهاد کاربران): کرگدن
تعداد صفحه: ۲۶۹

این دوره دوجلدی ابتدا به‌صورت پادکست منتشر شده بود. ۲۵ مصاحبه برتر از وب‌سایت «بفرمایید فلسفه» در این کتاب گردآوری شده است. فیلسوفان برجسته از جمله سایمون بلکبرن، آلن دوباتن، ویل کیملیکا، الکساندر نهاماس و بیش از ۲۰ نفر دیگر درباره طیف وسیعی از مسائل فلسفی غیررسمی و شخصی بحث می‌کنند.

مثلا پیتر سینگر درباره گیاهخواری استدلال می‌کند، آنتونی آپیا درباره جهان‌وطن‌گرایی، استفان لا درباره اینکه چرا باور به خدایی کاملا قدرتمند و خوب غیرمنطقی است. زمان، بی‌نهایت، شر، دوستی، حیوانات، ورزش و تراژدی بعضی از موضوعات موردبحث هستند. این فیلسوفان بزرگ افکار خود را به‌سادگی و به‌وضوح درباره ایده‌های بزرگ فلسفی بیان می‌کنند.

۷. مسائل کلیدی فلسفه

نام انگلیسی: Philosophy: Key Themes
نویسنده: جولیان باجینی
مترجم (پیشنهاد کاربران): حمیده بحرینی
انتشارات (پیشنهاد کاربران): نشر نی
تعداد صفحه: ۲۵۱

این کتاب راهنمای مبتدیان برای درک و نقد استدلال‌های فلسفی است. هریک از فصل‌های آن یکی از ۵ موضوع اصلی دروس فلسفه را پوشش می‌دهد که عبارت‌اند از نظریه معرفت، فلسفه اخلاق، فلسفه دین، فلسفه ذهن و فلسفه سیاسی‌. رویکردی که باجینی در نظر می‌گیرد، ترکیب شرح موضوع با خلاصه آن است و در عین حال خواننده را تشویق می‌کند استدلال‌ها و مواضع ارائه‌شده را زیر سؤال ببرد.

۸. الفبای فلسفه

نام انگلیسی: philosophy: the basics
نویسنده: نایجل واربرتون
مترجم (پیشنهاد کاربران): مسعود علیا
انتشارات (پیشنهاد کاربران): ققنوس
تعداد صفحه: ۲۴۸

این کتاب یکی از بهترین کتاب ها برای شروع فلسفه است. استیون لاو، نویسنده کتاب «باشگاه فلسفه» درباره نایجل واربرتون و کتابش می‌گوید:

او صبور، دقیق و مهم‌تر از همه صریح است. هیچ مقدمه کوتاهی برای فلسفه بهتر از این کتاب نخواهد بود.

این کتاب به‌آرامی خواننده را وارد دنیای فلسفه می‌کند تا فرایند مطالعه را آسان‌تر کند. هر فصل آن یک مبحث اساسی از فلسفه را با ایده‌ها و مضامین مربوط به آن توضیح می‌دهد و واکاوی می‌کند:

• آیا می‌توانید وجود خدا را اثبات کنید؟
• چگونه درست و نادرست را تشخیص دهیم؟
• حدود آزادی بیان چیست؟
• آیا می‌دانید علم بایروی کار می‌کند؟
• آیا ذهن با بدن متفاوت است؟
• آیا می‌توانید هنر را تعریف کنید؟
• با موجودات غیرانسان (حیوانات) بایروی باید رفتار کنیم؟

فصل کاملا جدید حیوانات را نایجل واربرتون در ویرایش پنجم این کتاب اضافه کرده است. اگر دوست دارید بدانید فلسفه چیست و آیا جهان همان‌ طور است که فکر می‌کنید یا نه، این کتاب برای شماست.

۹. درآمدی به فلسفه

نام انگلیسی: Philosophy: An Introduction
نویسندگان: جان هرمن رندل و جاستوس باکلر
مترجم (پیشنهاد کاربران): جلال‌الدین اعلم
انتشارات (پیشنهاد کاربران): سروش
تعداد صفحه: ۲۹۶

این کتاب مقدمه‌ای جذاب برای فلسفه ارائه می‌کند که مفاهیم دشوار و انتزاعی این دانش را به‌زبانی ساده به مبتدیان می‌آموزد. برخی از موضوعاتی که در آن نوشته شده‌اند اخلاق، وجود خدا، اراده آزاد، هویت فردی، فلسفه ذهن و معرفت‌شناسی هستند.

۱۰. فلسفه در ۳۰ روز

نام انگلیسی: Philosophy in 30 Days
نویسنده: دومینیک ژانیکو
مترجمان (پیشنهاد کاربران): علیرضا حسن‌پور، نرگس سردابی
انتشارات (پیشنهاد کاربران): مؤسسه انتشاراتی فلسفه
تعداد صفحه: ۱۳۳

این کتاب شاید در ۳۰ روز شما را به فیلسوف بزرگی تبدیل نکند که البته منطقی هم هست، اما به شما می‌آموزد بایروی فلسفی فکر کنید. دومینیک ژانیکو، نویسنده کتاب، به شما نشان می‌دهد که فلسفه لزوما چیزی ترسناک نیست و حتی می‌تواند سرگرم‌کننده باشد. او خواننده را دعوت می‌کند به سؤالات مهم و پیچیده فکر کند و نگرش انتقادی و پرسشگر را که یکی از ویژگی‌های همه فلسفه‌هاست، در خود پرورش دهد.

۱۱. بشر چیست؟

نام انگلیسی: ?What Is Man
نویسنده: مارک تواین
مترجم (پیشنهاد کاربران): محمدحسن گنجی
انتشارات (پیشنهاد کاربران): فرهنگ جاوید
تعداد صفحه: ۱۴۸

احتمالا بسیاری از ما مارک تواین را با کتاب‌ «تام سایر» می‌شناسیم. این در حالی است که این نویسنده بزرگ کتاب «بشر چیست؟» را با رویکرد فلسفی و ارائه نظریاتی درباره ساختار اخلاقی بشر نوشته است. این کتاب گفت‌وگوی مردی جوان با پیرمردی است که هر دو از دنیا خسته‌اند. پیرمرد اظهار می‌کند که انسان فقط نوعی ماشین است نه چیزی بیشتر. مرد جوان مخالف است و از او می‌خواهد جزئیات را توضیح دهد و دلایل خود را برای چنین تفکری بیان کند. مباحثی که در این کتاب مطرح شده‌اند عبارت‌اند از سرنوشت، اراده آزاد و خودبینی روانی.

۱۲. پرسش‌های بزرگ

نام انگلیسی: The big questions
نویسنده: استیون لندزبرگ
مترجم (پیشنهاد کاربران): حمیدرضا ارباب
انتشارات (پیشنهاد کاربران): علم
تعداد صفحه: ۲۹۲

لندزبرگ در این کتاب از مفاهیم ریاضی، اقتصاد و فیزیک استفاده می‌کند تا به پرسش‌های بزرگ در فلسفه پاسخ دهد. چه چیزی واقعی است؟ چه چیزی را می‌توانیم بدانیم؟ فرق بین درست و نادرست چیست؟ چگونه باید زندگی کنیم؟ فکر می‌کنم همین موضوع بتواند شما را به مطالعه این کتاب ترغیب کند.

لندزبرگ، که به‌دلیل کاوش‌های خود در اقتصاد بسیار مشهور است، در کتاب چهارم خود سعی می‌کند با استفاده از ریاضیات و فیزیک و همچنین رشته‌هایی مانند اقتصاد که به‌خاطر زیبایی، شفافیت منطقی و حقیقت ژرف و انکارنشدنی آنها به آنها علاقه دارد، سفری مهیج و کاملا سرگرم‌کننده را در فلسفه آغاز می‌کند. وی پرسش‌هایی را مطرح می‌کند که مدت‌هاست فیلسوفان را به خود مشغول کرده‌اند. او با گسترده‌ترین مقوله‌های ممکن شروع می‌کند: واقعی و غیرواقعی، دانش و باور، درست و نادرست. سپس کاوش خود را روی مسائل خاص متمرکز می‌کند: تحلیل ریاضی استدلال‌های وجود خدا.

۱۳. هفت‌ روز با فلسفه

نام انگلیسی: Philosophy In a Week
نویسنده: مل تامسون
مترجم (پیشنهاد کاربران): فاطمه زمانی
انتشارات (پیشنهاد کاربران): هنوز
تعداد صفحه: ۱۶۸

در یک هفته یاد بگیرید و یک عمر به خاطر داشته باشید! این کتاب به شما کمک می‌کند دانشی که از فلسفه کسب می‌کنید در ذهنتان ماندگار شود، بنابراین یکی از بهترین کتاب ها برای شروع فلسفه است.

درست مانند کتاب‌های درسی، پایان هر فصل آن خلاصه‌ای از فصل آورده شده است و حتی پرسش‌های چندگزینه‌ای هم دارد. اینها به شما کمک می‌کنند خودتان را محک بزنید.

• شنبه: درباره اگزیستانسیالیسم و اینکه چگونه نسل بعدی فیلسوفان ممکن است ایده‌های اگزیستانسیالیستی را ایجاد کنند بررسی کنید.
• یکشنبه: مانند یک فیلسوف به دانش فکر کنید.
• دوشنبه: یاد بگیرید علم چیست و چگونه ما از جهان طبیعی دانش کسب می‌کنیم.
• سه‌شنبه: بررسی کنید که بایروی صحبت می‌کنیم و فکر می‌کنیم و این موضوع چه ارتباطی با فلسفه ذهن دارد.
• چهارشنبه: بیاموزید که فیلسوفان چگونه به دین نگاه می‌کنند و بایروی با آن ارتباط برقرار می‌کنند.
• پنج‌شنبه: بررسی اخلاق. چگونه تصمیم می‌گیریم چه کاری درست است.
• جمعه: کشف کنید فیلسوفان سیاسی چگونه بین نقش دولت با آزادی فردی تعادل برقرار کرده‌اند.

۱۴. ۱۰۱ مسئله فلسفی

نام انگلیسی: ۱۰۱ Philosophy Problems
نویسنده: مارتین کوهن
مترجم (پیشنهاد کاربران): امیر غلامی
انتشارات (پیشنهاد کاربران): نشر مرکز
تعداد صفحه: ۲۵۶

کتاب «۱۰۱ مسئله فلسفی» یکی از کتاب‌های بسیار پرفروش در حوزه فلسفه است و برای افرادی مناسب است که می‌خواهند تازه مطالعه فلسفه را آغاز کنند. نویسنده این کتاب با بذله‌گویی و شوخ‌طبعی سعی کرده است تمام مسائل کلاسیک و معاصر حوزه‌های اخلاق پزشکی، فیزیک مدرن و هوش مصنوعی را پوشش دهد. همین باعث می‌شود این کتاب برای مبتدیان جذاب باشد.

یکی از نقاط قوت این کتاب آن است که در هر ویرایشش بعد از نسخه اولیه، مشکلات اصلاح و موضوعات کاملا جدیدی به آن اضافه شده‌اند. به همین دلیل کاملا با تحولات جدید در فلسفه و جامعه هم‌گام است. بخش واژه‌نامه آن در انتهای کتاب نیز اصطلاحات ناشناخته و دشوار کتاب را توضیح می‌دهد و در هر ویرایش به‌روز می‌شود.

۱۵. فلاسفه بزرگ

نام انگلیسی: the great philosophers
نویسنده: برایان مگی
مترجم (پیشنهاد کاربران): عزت‌الله فولادوند
انتشارات (پیشنهاد کاربران): نشر خوارزمی
تعداد صفحه: ۵۸۳

این کتاب گفت‌وگوهای برایان مگی با ۱۵ نویسنده و فیلسوف معاصر، شرحی هیجان‌انگیز و قابل‌درک از فلسفه غرب و بزرگ‌ترین متفکران آن را ارائه می‌دهد. بحث از مرگ سقراط در سال ۳۹۹ قبل از میلاد آغاز می‌شود و با رشته‌تحقیقات فلسفی در طول قرن‌ها ادامه می‌یابد تا به شخصیت‌هایی مانند برتراند راسل و ویتگنشتاین می‌رسد. این کتاب با مشارکت آلفرد. جی. آیر (A. J. Ayer)، برنارد ویلیامز، مارتا نوسباوم (Martha Nussbaum)، پیتر سینگر و جان سرل (John Searle) نه‌تنها مقدمه‌ای برای آشنایی با فیلسوفان گذشته است، بلکه بینش ارزشمندی از دیدگاه و شخصیت برخی از تأثیرگذارترین فیلسوفان قرن بیستم ارائه می‌دهد.

سخن پایانی

در این مقاله سعی کردیم بهترین کتاب برای شروع فلسفه را به شما که به‌تازگی در راه آشنایی با این حوزه گام نهاده‌اید، معرفی کنیم. همه آنها ترجمه فارسی دارند و ازآنجاکه ممکن است برخی از آنها چند ترجمه داشته و از انتشارات مختلفی باشند، ما فقط یکی را برای نمونه آورده‌ایم و هدف خاصی از انتخاب آن نداریم، زیرا انتخاب بهترین ترجمه فارسی کتاب‌ها از محدوده اهداف این مقاله خارج است. شما می‌توانید هر مترجمی را که با آن راحت‌ترید انتخاب کنید. همه کتاب‌های معرفی‌شده با زبانی روان و گویا تلاش می‌کنند آغاز مطالعه فلسفه را که دانشی دشوار به شمار می‌رود، برای مبتدیان آسان کنند. امیدواریم لذت ببرید.

فراموش نکنیم در کشورمان هم فیلسوفان بزرگی داریم که کتاب‌های فلسفی فوق‌العاده‌ای نگاشته‌اند. آیا می‌توانید یکی‌دو مورد از بهترین کتاب ها برای شروع فلسفه را از نویسندگان ایرانی در بخش دیدگاه‌های به ما و خوانندگان عزیز «بایروی» معرفی کنید؟