تابه‌حال سعی کرده‌اید کمبود انرژی خود را با خواب بیشتر برطرف کنید و به‌رغم خواب کافی، باز هم احساس خستگی کرده باشید؟ اگر چنین است، باید بدانید که خواب و استراحت یکی نیستند، گرچه بسیاری از ما به‌اشتباه آنها را یکی می‌دانیم. بیشتر مردم فکر می‌کنند خواب کافی به‌معنی استراحت است و سایر انواع استراحت را، که به‌شدت به آنها نیاز دارند، نادیده می‌گیرند. بسیاری از ما به‌دلیل نداشتن درک درستی از قدرت واقعی استراحت، دچار کمبود آن هستیم. استراحت یعنی بازیابی نیرو در هفت حوزه کلیدی زندگی که در ادامه با آنها آشنا خواهید شد.
۱. استراحت فیزیکی
نخستین نوع استراحت، استراحت فیزیکی است که می‌تواند غیرفعال یا فعال باشد. استراحت فیزیکی غیرفعال شامل خوابیدن و چرت‌زدن است، ولی استراحت فیزیکی فعال یعنی انجام فعالیت‌های نیروبخشی مانند یوگا، حرکات کششی و ماساژدرمانی که موجب بهبود گردش خون و انعطاف‌پذیری بدن می‌شوند.
۲. استراحت ذهنی
آیا همکاری را می‌شناسید که هر روز کارش را با نوشیدن یک فنجان بزرگ قهوه شروع می‌کند؟ او بیشترِ وقت‌ها کج‌خلق و فراموش‌کار است و به‌سختی می‌تواند روی کارش تمرکز کند. این فرد وقتی شب‌ها به رختخواب می‌رود، به‌سختی می‌تواند ذهنش را آرام کند، زیرا مغرش پر از گفت‌وگوهایی است که در طول روز با دیگران داشته. حتی اگر ۷ تا ۸ ساعت بخوابد نیز وقتی بیدار می‌شود باز احساس خستگی می‌کند، طوری که انگار اصلا نخوابیده است. اینها نشانه کمبود استراحت ذهنی است.
خوشبختانه نیازی نیست که برای رفع این مشکل کارتان را رها کنید یا به تعطیلات بروید. فقط باید پس از هر دو ساعت کارکردن، مدت کوتاهی استراحت کنید. این استراحت‌ها به شما یادآوری می‌کنند که باید آرام‌تر و آهسته‌تر کار کنید. همچنین می‌توانید دفترچه‌یادداشتی را کنار تختخواب بگذارید و تمام افکار منفی و آزاردهنده‌ای را که نمی‌گذارند بخوابید، در آن یادداشت کنید.
۳. استراحت حسی
چراغ‌های روشن، صفحه‌نمایش رایانه، صداهای پس‌زمینه و گفت‌وگوهای دیگران در محیط اداره یا هر جای دیگری می‌توانند فشار زیادی را به حواس ما تحمیل کنند. برای خنثی‌کردن این فشارها به‌سادگی می‌توانیم در وسط روز یک دقیقه چشمان خود را ببندیم یا در پایان هر روز تمام وسایل الکترونیکی را خاموش کنیم. زمان‌هایی که آگاهانه به حواس خود استراحت می‌دهیم موجب خنثی‌شدن آسیب‌هایی می‌شوند که در اثر محرک‌های پیرامون ما ایجاد شده‌اند.
۴. استراحت خلاق
این نوع استراحت بیشتر برای کسانی مهم است که باید مسائلی را حل کنند یا ایده‌های جدیدی ارائه بدهند. استراحت خلاق حیرت و شگفتی درون هر یک از ما را دوباره بیدار می‌کند. آیا نخستین باری را که کوه دماوند، دریای خزر یا آبشار بیشه را دیدید به خاطر می‌آورید؟ تماشای زیبایی‌های طبیعت، حتی اگر در پارک محل زندگی یا باغچه حیاط خانه‌تان باشند، موجب استراحت خلاق شما می‌شود.
البته استراحت خلاق فقط به رفتن به طبیعت محدود نمی‌شود و لذت‌بردن از آثار هنری نیز موجب استراحت خلاق می‌شود. با نمایش تصاویری از مکان‌ها و آثار هنری زیبا و موردعلاقه‌تان محل کار خود را به مکانی تبدیل کنید که موجب برانگیختن خلاقیت و حس هنری می‌شود. نمی‌توانید ۴۰ ساعت در هفته به دیوارهای خالی یا محیطی درهم‌ریخته خیره شوید و انتظار داشته باشید که فردی احساساتی و پرشور باشید، چه برسد به اینکه ایده‌های خلاقانه هم داشته باشید.
۵. استراحت عاطفی
حال بیایید فرد دیگری را در نظر بگیریم: دوستی که همه فکر می‌کنند بهترین انسانی است که تابه‌حال دیده‌اند. او فردی است که همه به او وابسته هستند، کسی که هر وقت به کمک نیاز داشته باشید با او تماس می‌گیرید، زیرا می‌دانید که حتی اگر نخواهد آن کار را برای شما انجام بدهد، به‌جای «نه» صادقانه «بله‌ای» با اکراه می‌گوید. ولی وقتی که او تنهاست، حس می‌کند دیگران قدرش را نمی‌دانند و از او سوءاستفاده می‌کنند.
این فرد به استراحت عاطفی نیاز دارد. استراحت عاطفی یعنی داشتن زمان و فضای لازم برای آزادانه بیان‌کردن احساسات خود و دست‌برداشتن از تلاش برای راضی‌کردن دیگران. برای استراحت عاطفی باید شجاعت بیان احساس واقعی خود را داشته باشید. در استراحت عاطفی شما در پاسخ این سؤال که «امروز حالت چطوره؟» صادقانه می‌گویید: «خوب نیستم.» و سپس در ادامه چیزهایی را می‌گویید که معمولا درباره آنها صحبت نمی‌کنید.
۶. استراحت اجتماعی
اگر به استراحت عاطفی نیاز دارید، احتمالا از نظر استراحت اجتماعی نیز کمبود دارید. کمبود استراحت اجتماعی زمانی ایجاد می‌شود که میان روابطی که به ما نیرو و انرژی می‌دهند و روابطی که فقط ما را خسته می‌کنند، تفاوتی قائل نمی‌شویم. برای استراحت اجتماعی باید بیشتر با افراد مثبت و کسانی رابطه داشته باشید که از شما حمایت می‌کنند. حتی اگر ارتباطات شما باید مجازی باشد، می‌توانید با روشن‌کردن دوربین و برقراری تماس تصویری، تعامل و ارتباط بهتری داشته باشید.
۷. استراحت معنوی
آخرین نوع استراحت، استراحت معنوی است که عبارت است از توانایی برقرارکردنِ ارتباطی فراتر از وجود فیزیکی و ذهنی ما و احساس‌کردن حس عمیقی از تعلق، عشق، پذیرش و هدفمندی. برای این نوع استراحت و تقویت رشد معنوی، باید با چیزی بزرگ‌تر از خودتان تعامل داشته باشید و نیایش و مراقبه را به برنامه روزانه‌تان اضافه کنید.
سخن آخر
خواب به‌تنهایی نمی‌تواند موجب احساس آرامش و بازیابی انرژی شود. بنابراین بهتر است که از تمام انواع استراحت بهره‌مند شویم. البته خستگی می‌تواند با مشکلات سلامتی فراوانی نیز مرتبط باشد. پس اگر با انجام توصیه‌های این مقاله باز هم احساس خستگی شما از بین نرفت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا احتمال وجود این مشکلات سلامتی بررسی شود.
شما چه فکر می‌کنید؟ آیا انواع دیگر استراحت را امتحان کرده‌اید؟ خوشحال می‌شویم که دیدگاه و تجربه‌های خود را با ما در میان بگذارید.
