انتخاب رشته پایه نهم به دهم باید به شیوه‌ی درست مطابق با توانایی‌‌ها و علایق دانش‌آموزان انجام شود تا دانش‌آموز دچار سرخوردگی، افت تحصیلی یا ناچار به تغییر رشته نشود. هر انتخاب اشتباه هزینه‌هایی برای دانش‌آموز به همراه خواهد داشت که مهم‌ترین آن از دست رفتن زمان و انرژی است که روی برنامه‌ریزی تحصیلی و زندگی دانش‌آموزان، اثرات منفی خواهد گذاشت بنابراین خوب است که این انتخاب رشته با آگاهی کامل والدین و دانش‌آموزان انجام شود.
پیش از هر تصمیمی خوب است با موارد مهم و تاثیرگذار در انتخاب رشته پایه نهم به دهم آشنا شوید که در ادامه‌‌ی این مطلب به آن پرداخته‌ایم.
تغییرات موثر در انتخاب رشته نهم به دهم
۱- تغییرات کنکور سال ۱۴۰۲
یکی از مواردی که در میزان استرس دانش آموزان تاثیر گذار بوده است تغییراتی است که در کنکور سال ۱۴۰۲ اعمال شده است. هر سال برگزاری کنکور سراسری روال مشخصی داشت و دانش آموزان عادت کرده بودند براساس همان شرایط برنامه ریزی کنند و درس بخوانند.
اما در سال ۱۴۰۲ شرایط تغییر کرد. کنکور در یک مرحله برگزار شد و دروس عمومی از کنکور حذف شد. حذف این دروس به معنای بی اهیمت بودن آن‌ها نبود. بلکه نحوه تاثیرگذاری این دروس در کنکور تغییر کرده بود.
۲- حذف دروس عمومی از کنکور
تاثیر دروس عمومی به صورت سابقه تحصیلی در رتبه دانش آموزان لحاظ شد. میزان تاثیر سابقه تحصیلی توسط وزارت سنجش اعلام شد و میزانش ۴۰ درصد قطعی بود. البته در طی سال‌‌های آینده میزان تاثیر سابقه تحصیلی بیشتر خواهد شد و تا ۶۰ درصد هم خواهد رسید.
با توجه به این شرایط اهمیت نمرات امتحانی بسیار زیاد شد و این موضوع استرس را در دانش آموزانی که به ویژه در دروس حفظی عملکرد ضعیف‌تری داشتند دو چندان کرد.
کمک گرفتن از مشاوره تحصیلی برای انتخاب رشته
یکی از مواردی که باید به آن به طور ویژه توجه کرد این است که دانش آموزان توانایی‌های منحصر به فردی دارند و از علایق مختلفی برخوردارند. بعضی از بچه‌ها در دروس حفظی عملکرد بهتری دارند و بعضی‌ها در دروس مفهومی قوی‌تر هستند.
توجه به این ویژگی‌ها برای انتخاب رشته بسیار مهم است. شما می‌توانید با کمک و راهنمایی مشاوران آموزشی استعدادهای خود را کشف کنید و رشته‌ای را انتخاب کنید که باعث شکوفا شدن شما شود. هدایت تحصیلی هم به شما کمک می‌کند تا این مسیر را راحت‌تر طی کنید.
توجه به امتیازات مورد نیاز برای انتخاب رشته
به طور کلی شرایط عمومی انتخاب رشته پایه نهم به دهم به شکل زیر است:
- کسب حد نصاب نمره‌های درس‌های اختصاصی
- کسب حداقل معدل برای رشته مورد نظر
- وجود ظرفیت پذیرش در رشته مورد نظر نهم
- نتیجه آزمون هدایت تحصیلی
مطابق با روند هدایت تحصیلی شما باید امتیازاتی را برای بخش‌های مختلفی در نظر بگیرید. این بخش‌ها و امتیازات شامل موارد زیر است.
- علایق دانش آموز ۱۰ درصد
- نظر والدین ۵ درصد
- نظر معلمان تمام دروس ۱۰ درصد
- نتیجه آزمون‌های مشاوره‌ای ۳۰ درصد
- عملکرد درسی دانش آموز ۳۵ درصد
- نظر مشاور تحصیلی ۱۰ درصد
دانش آموزان به کمک آزمون هدایت تحصیلی می‌توانند رشته‌ی مناسب خودشان را انتخاب کنند.
انتخاب رشته و شغل مناسب با آزمون هالند
علاوه بر موارد گفته شده، یک بررسی بر اساس تیپ شخصیتی هم روی دانش آموزان انجام می‌شود که به آزمون هالند معروف است. تیپ‌های شخصیتی به انواع مختلفی دسته بندی می‌شوند و برای هر تیپ شخصیتی رشته‌ها و شغل‌هایی پیشنهاد می‌شود که بیشترین نزدیکی را به روحیه دانش آموز داشته باشد.
| آزمون هالند برای انتخاب رشته | |
| تیپ شخصیتی | هدایت تحصیلی |
| واقع‌گرا | فنی حرفه‌ای – کشاورزی- تربیت بدنی- صنعتی و اصولا هر رشته‌ای که به نوعی با ابزار و اشیاء در ارتباط باشد. |
| جستجوگر | تمام رشته‌هایی که مستلزم تحقیق و پژوهش باشد. |
| هنری | رشته‌‌های هنری، زبان و گرافیک و هر رشته‌ای که نیاز به خلاقیت داشته باشد. |
| اجتماعی | حقوق- روان شناسی- مشاوره- علوم تربیتی- الهیات و هر رشته‌ای که با مردم سروکار داشته باشد و به آموزش، تدریس و رفاه اجتماعی مرتبط باشد. |
| متهور | علوم قضایی- بازرگانی- مدیریت- علوم سیاسی و رشته‌هایی که به حوزه فروش و بازاریابی نزدیک است. |
| قراردادی | امور دفتری و اداری- حسابداری- مالی- بانکداری و تمام رشته‌ها و مشاغلی که با داده و جزئیات سروکار دارند. |
در این جدول به طور خلاصه به شغل‌های مناسب هر تیپ شخصیتی اشاره شده است که مسلما تعداد شغل‌های مناسب هر تیپ بسیار زیاد خواهد بود.
توجه به کسب حداقل نمره برای انتخاب رشته
درست است که علاقه دانش آموز برای انتخاب رشته بسیار مهم است. اما برای انتخاب هر رشته‌ای به یک حداقل نمره نیاز دارید تا بتوانید در آن رشته تحصیلی ثبت نام کنید و مشغول به تحصیل شوید. نمرات هر درس برای ورود به آن رشته به صورت جداگانه امتیاز دارند و این میزان ۳۵ درصد است.
اولویت بندی رشته‌ها بر اساس فرایند هدایت تحصیلی در جدول زیر آمده است.
| جدول اولویت بندی رشته | ||
| رشته | درس تخصصی | میانگین نمرات متوسطه اول |
| ریاضی – فیزیک | ریاضی | ۱۴ |
| تجربی | ۱۳ | |
| تجربی | ریاضی | ۱۳ |
| تجربی | ۱۴ | |
| انسانی | زبان و ادبیات فارسی | ۱۴ |
| مطالعات اجتماعی | ۱۳ | |
| زبان عربی | ۱۲ | |
| علوم و معارف اسلامی | زبان و ادبیات فارسی | ۱۴ |
| مطالعات اجتماعی | ۱۳ | |
| زبان عربی | ۱۲ | |
نمرات شما در سه سال اول دوره متوسطه اول اهمیت زیادی دارد و این نمرات با هم جمع می‌شود و از میانگین آن به عنوان ملاکی برای انتخاب رشته استفاده می‌شود.
نقش سهمیه در انتخاب رشته نهم
سهمیه هم می‌تواند در انتخاب رشته پایه نهم تاثیرگذار باشد. انواع سهمیه عبارت است از سهمیه ایثارگران و جانبازان، سهمیه خانواده شهدا و سهمیه مناطق. سهمیه مناطق بیشتر از بقیه سهمیه‌ها اهمیت دارد و امکان انتخاب و ورود به مدارس دولتی و نمونه دولتی را برای شما فراهم می‌کند.
این موضوع در شهرهای کوچک‌تر بیشتر خودش را نشان می‌دهد. فرض کنید سهمیه محل زندگی شما برای رشته تجربی ۳۰۰ نفر اعلام شده باشد. در این صورت ۳۰۰ نفر برتر از نظر معدل برای ثبت نام در این رشته پذیرش می‌شوند.
همان طور که مشاهده می‌کنید موارد زیادی برای انتخاب رشته نهم باید مد نظر قرار بگیرد. بهتر است برای انتخاب رشته خوب فکر کنید و انجام این کار را سرسری نگیرید. زیرا تاثیر زیادی در آینده شغلی شما می‌گذارد.
